Teoria/krytyka

Jaki ład światowy: kosmopolityczny czy wielobiegunowy?

Chantal Mouffe,

16.08.2004

Kiedy pytamy o przyszłość demokracji w skali światowej, jeden z głównych dziś trendów reprezentują ci, którzy nawołują do ustanowienia „demokracji kosmopolitycznej” i „obywatelstwa kosmopolitycznego” jako rezultatu upowszechnienia zachodniej interpretacji wartości demokratycznych oraz urzeczywistnienia zachodniego rozumienia praw człowieka. W niniejszym tekście zamierzam zmierzyć się z taką koncepcją, ponieważ moim zdaniem, nawet jeśli jest to bardzo dalekie od intencji wielu broniących jej kosmopolitycznych teoretyków, prowadzi ona do usprawiedliwienia hegemonii Zachodu oraz narzucenia jego partykularnych wartości twierdząc, że jako jedyne są one racjonalne i uprawnione. Przeciw kosmopolitom, będę argumentować na rzecz wielobiegunowego ładu światowego, uznającego różnorodność i pluralizm i nie postrzegającego świata jako „wszechświata”, lecz jako „wieloświat”.

Anarchizm poststrukturalistyczny

Z Toddem Mayem rozmawia Rebecca DeWitt,

06.03.2004

Tym, co według mnie zasadniczo łączy anarchizm i poststrukturalizm Lyotarda, Deleuze’a, a zwłaszcza Foucaulta, jest zaprzeczenie istnienia jakiejś centralnej osi, wokół której mogłaby lub powinna następować polityczna zmiana. Dla Marksa, zmiana polityczna była kwestią przejęcia środków produkcji; dla liberałów — kwestią ograniczenia państwa. To, czemu anarchiści zaprzeczają (przynajmniej w tej części ich prac, która jest dla mnie punktem wyjścia), to jakoby istniał jakiś jeden archimedesowy punkt zmiany. Skoro władza znajduje się wszędzie, potrzeba politycznej refleksji i krytyki również istnieje wszędzie. Nie tylko na poziomie państwa czy ekonomii, ale również na poziomie seksualności, rasy, psychologii, nauczania, itd, i tak dalej